Redakcja „Choczewo24.info” otrzymała pismo (artykuł), w którym p. Hanna Trybusiewicz z „Bałtyckiego S.O.S” odnosi się do treści zawartych w materiale „Polskie Elektrownie Jądrowe dementują…”, opublikowanych na naszych łamach w dn. 27.03.br, vide > https://choczewo24.info/polskie-elektrownie-jadrowe-dementuja5/

Poniżej pełna treść pisma p. Hanny Trybusiewicz:

Niedawno na portalu Choczewo24.Info, Pani Joanna Szostek opublikowała artykuł, w którym zarzuca Stowarzyszeniu Bałtyckie S.O.S rozpowszechnianie nieprawdy na temat planowanej budowy elektrowni jądrowej w gminie Choczewo. Postanowiliśmy odnieść się do tych pomówień. Otóż od roku aktywnie uczestniczymy w organizowanych  przez PEJ ,jak wspomniała Pani Szostek w swoim artykule, spotkaniach informacyjnych i to głównie tam pozyskujemy wiedzę na wspomniany temat, uważnie słuchamy i zadajemy pytania. Pozwolimy sobie przytoczyć kilka pytań i odpowiedzi.

Pytanie 1. Istotne dla rolników. Czy będzie trzeba badać płody rolne pochodzące z gospodarstw położonych w bezpośrednim sąsiedztwie elektrowni?

Odpowiedź: Za monitoring promieniowania odpowiadać będzie operator obiektu (czyli na razie nie wiadomo kto) a próbki płodów rolnych badane będą od czasu do czasu, ale rolnicy nie będą ponosili kosztów.

Pytającym nie chodziło o to kto będzie za to płacił, tylko co będzie w sytuacji kiedy potencjalny kupujący zażąda certyfikatu jakości i będzie to warunek dokonania transakcji. Może okazać się że płody rolne staną się niesprzedawalne lub tak tanie, że nieopłacalne. Bliskość elektrowni jądrowej zniechęci potencjalnych kupujących do nabywania żywności tu produkowanej a, o tak popularnej obecnie produkcji ekologicznej nie będzie mowy.

Pytanie 2. Istotne dla komfortu życie mieszkańców. Jaki wpływ na zdrowie człowieka mazamieszkiwanie w najbliższej okolicy  ?

W odpowiedzi słyszymy że żadnych negatywnych  oddziaływań nie stwierdzono.

Zagłębiliśmy się nieco w temat. Badania przeprowadzone przez WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) w Sellafield (Anglia), Dounreay (Szkocja) i Krummel (Niemcy) wykazały zwiększone dawki promieniowania, które powodują zwiększoną zachorowalność na różnego rodzaju nowotwory szczególnie u dzieci i młodzieży. Ponadto raporty Światowej Organizacji Zdrowia na ten temat są powszechnie dostępne, dlatego mało wiarygodnie brzmią zapewnienia PEJ o braku oddziaływania, szczególnie w kraju, który w tej dziedzinie nie ma jeszcze wielu doświadczeń.

Pytanie 3. Istotne dla mieszkańców zajmujących się turystyką. Czy podczas budowy zamknięte będą wejścia na plażę.( chodzi o wejścia od nr 45 do nr  49),  a jeśli tak, to które?

Na łamach kwietniowego numeru Wieści Choczewskich PEJ opublikował odpowiedź… „W czasie eksploatacji plaże w gminie Choczewo nie będą wyłączone”. Po raz kolejny ktoś nie zrozumiał, bądź nie chciał zrozumieć, naszego pytania. My nie pytamy o czas eksploatacji tylko o czas budowy. Dodać należy że będzie to minimum 10 lat (np. uruchomiony w ostatnich dniach reaktor w Olkiluoto, Finlandia, był budowany 14 lat dłużej niż zakładano i 3-krotnie przekroczył zakładany budżet). W tym czasie turyści znajdą sobie bardziej przyjazne miejsce do spędzania urlopów. Bez hałasu ciężarówek, pyłu budowlanego i zamkniętych plaż. Miłośnicy tych terenów znikną bezpowrotnie. Insynuacje, które opublikowano pod naszym adresem są obraźliwe. Fakt, że mamy odmienne poglądy, nie upoważnia nikogo  do publicznego szkalowania nas. (Podpisano:  H. Trybusiewicz, Bałtyckie SOS)

Jako, że nasza Redakcja nie jest na tyle kompetentna, by w jakikolwiek sposób ustosunkować się do powyższych treści, poprosiliśmy o komentarz wspomnianą już wyżej p. Joannę Szostek – Zastępcę Dyrektora Pionu Komunikacji i Relacji z Interesariuszami Polskich Elektrowni Jądrowych. Poniżej jej odpowiedź…

Szanowny Panie Redaktorze, 

W odpowiedzi na przesłane pismo p. Hanny Trybusiewicz, spółka Polskie Elektrownie Jądrowe informuje i odnosi się do postawionych pytań:

Pytanie 1. Czy będzie trzeba badać płody rolne pochodzące z gospodarstw położonych w bezpośrednim sąsiedztwie elektrowni?

Odpowiedź spółki Polskie Elektrownie Jądrowe:

Elektrownie jądrowe bezpiecznie funkcjonują w wielu miejscach na świecie, w tym zarówno w otoczeniu terenów atrakcyjnych turystycznie, jak i obszarów rolniczych. W trakcie codziennego funkcjonowania elektrowni jądrowej ani rolnicy, ani hodowcy zwierząt, którzy prowadzą swoje gospodarstwa w regionie, w którym znajduje się funkcjonująca elektrownia jądrowa, nie muszą w żaden sposób znakować swoich produktów, towarów czy też płodów rolnych. Ponieważ sąsiadowanie z elektrownią jądrową nie wpływa ani na proces upraw ani na proces hodowlany. Poza tym na rolnikach uprawiających ziemie w regionie gdzie powstanie elektrownia nie będzie spoczywał obowiązek realizacji monitoringu radiacyjnego czy też badania próbek produktów i plonów, bowiem za monitoring radiacyjny obszaru lokalizacji elektrowni i jego sąsiedztwa odpowiedzialni będą zarówno inwestor – operator obiektu jądrowego jak i krajowy dozór jądrowy – Państwowa Agencja Atomistyki. Już teraz Państwowa Agencja Atomistyki nadzoruje m.in. bezpieczeństwo radiacyjne kraju, prowadzi stały monitoring krajowy wskazujący aktualny poziom promieniowania jonizującego w Polsce. Agencja prowadzi między innymi monitoring radiacyjny ośrodka jądrowego w Świerku pod Warszawą, w którym od ponad 50 lat znajduje się jedyny w naszym kraju funkcjonujący badawczy reaktor jądrowy MARIA.

W przypadku polskiej elektrowni jądrowej jej właściciel i operator mają obowiązek prowadzenia stałego monitoringu radiacyjnego zarówno na terenie obiektu, jak i poza nim. Taki monitoring obejmuje także testy na ewentualne skażenia gleby, wód czy żywności. Oprócz tego regularnie badany będzie stan zdrowia zarówno personelu elektrowni jak i okolicznych mieszkańców. Jest to międzynarodowy standard wprowadzony dla ponad 400 elektrowni jądrowych na całym świecie.

Podsumowując – region, w którym jest planowana pierwsza w Polsce elektrownia jądrowa, będzie podlegał stałemu monitoringowi prowadzonemu zarówno przez Państwową Agencję Atomistyki, jak i operatora elektrowni jądrowej. Będzie on prowadzony zarówno na terenie elektrowni (w tym wewnątrz budynków i w ujściach kominów wentylacyjnych), jak i poza nim, na skalę regionalną oraz ogólnokrajową. Zapewnienie kontroli nad tymi procesami należy do obowiązków właściciela  obiektu jądrowego. Odpowiada on za przeprowadzenie i jednocześnie finansowanie regularnych badań prowadzonych na podstawie pobieranych próbek produktów i upraw z regionu lokalizacji obiektu jądrowego.

Raport o Oddziaływaniu przedsięwzięcia na Środowisko złożony przez spółkę Polskie Elektrownie Jądrowe (Tom IV, Rozdział V.9) określa, że w fazie eksploatacji obiektu jądrowego prowadzone będą działania monitorujące bezpieczeństwo żywności pochodzenia lądowego, w tym badania składu radioizotopowego próbek warzyw liściastych, warzyw korzeniowych, ziemniaków, owoców, zbóż, traw, mleka, mięsa, jaj, grzybów, mchów, porostów, igliwia, liści, ryb, skorupiaków i mięczaków, wodorostów, organizmów dennych, a także produktów serwowanych w miejscach zbiorowego żywienia.

Co istotne, w trakcie eksploatacji elektrowni jądrowej nie wystąpią odziaływania na uprawy oraz zwierzęta gospodarskie.Grunty rolne, jak i produkty roślinne i zwierzęce wytworzone na analizowanym terenie nie powinny stracić na wartości.  Funkcjonowanie obiektu jądrowego będzie wiązało się z prowadzeniem bieżącego monitoringu zachodzących w nim działań. Mówimy tu o monitoringu radiacyjnym terenu oraz otoczenia elektrowni, którego celem jest pomiar aktualnego poziomu stężeń izotopów promieniotwórczych, jak również ich wpływu na zdrowie i jakość życia.

Działania te są opisane w Raporcie oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko w  Tomie IV Raportu, w rozdziałach [Rozdział V.7] i [Rozdział V.3].

Przedmiotowy zakres działań w zakresie monitoringu elektrowni na otoczenie regulują m.in. następujące akty prawne: Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie zakresu programu monitoringu radiacyjnego środowiska opracowywanego i wdrażanego przez jednostki organizacyjne zakwalifikowane do I lub II kategorii zagrożeń (Dz. U. z 2022 r. poz. 2058) w sprawie rodzajów działań interwencyjnych wprowadzanych w strefie zewnętrznej oraz wartości operacyjnych poziomów interwencyjnych stanowiących podstawę do wprowadzenia w strefie zewnętrznej tych działań (Dz. U. z 2020 r. poz. 2247) w sprawie wartości poziomów interwencyjnych dla poszczególnych rodzajów działań interwencyjnych oraz kryteriów odwołania tych działań (Dz. U. z 2004 r. poz. 987)

Warto podkreślić, że podczas codziennej pracy elektrowni jądrowej do otoczenia emitowane są bardzo niewielkie ilości substancji w postaci gazowej (głównie gazy szlachetne – argon, krypton, ksenon – a więc obojętne chemicznie) i ciekłej. Emisje te są  ściśle monitorowane przez samego operatora elektrowni, ale też wyznaczone organy dozoru.

W większości przypadków tego typu obiektów jądrowych funkcjonujących obecnie na świecie, krajowy dozór jądrowy wyznacza przynajmniej dwie – niezależne od elektrowni, instytucje. Które kontrolują i monitorują poziom emisji zanieczyszczeń oraz skażenia w środowisku. Badania próbek gleby, wody i powietrza oraz  żywnościsą prowadzone w promieniu np. do 30 km od elektrowni.

Pytanie 2. Jaki wpływ na zdrowie człowieka ma zamieszkiwanie w najbliższej okolicy?

Odpowiedź spółki Polskie Elektrownie Jądrowe:

Wieloletnie programy badania poziomu promieniowania wokół elektrowni jądrowych, a także jego wpływu na zdrowie okolicznej ludności prowadzone były i są praktycznie w każdym kraju, w którym obecne są elektrownie jądrowe. Wynikające z nich pomiarywskazują, że dawka otrzymywana przez mieszkańców okolic elektrowni jądrowej nie przekracza 0,01 mSv rocznie. W praktyce oznacza to, że mieszkając przez rok w pobliżu elektrowni jądrowej, człowiek otrzyma taką samą dawkę promieniowania, co zjadając jednego banana. W trakcie funkcjonowania elektrowni jądrowej rutynowo emitowane są substancje promieniotwórcze (przy zastosowaniu rozwiązań technicznych służących ograniczaniu i kontroli tych emisji):

– do powietrza (głównie promieniotwórcze gazy szlachetne), przede wszystkim przez system gazowych odpadów promieniotwórczych, ale także poprzez systemy wentylacji określonych obiektów i pomieszczeń elektrowni;

– do wód powierzchniowych –z systemu ciekłych odpadów promieniotwórczych: ze zrzutem podgrzanych wód chłodniczych (przy otwartym układzie chodzenia).

W poniższej tabeli uwzględniono wszystkie drogi narażenia (także drogę pokarmową). Przedstawione
w zestawieniu dane jasno wskazują, że maksymalna dawka pochodząca od elektrowni jądrowej jest 100 razy niższa od dopuszczalnych limitów, natomiast odnosząc się do dawki pochodzącej od tła naturalnego to wartość ta jest 1000 razy niższa. Dawki rzeczywiste będą jednakże zdecydowanie mniejsze.

Przykładowo, we francuskiej elektrowni jądrowej Flamanville, z dwoma reaktorami typu PWR o mocy 900 MWe, moc dawki powodowanej przez wszystkie emisje z elektrowni wynosi około 0,0003 mSv/rok. Dla porównania, średni poziom dawki od promieniowania tła w Polsce to 2,5 mSv/rok.

Warto podkreślić, że promieniowanie jest zjawiskiem naturalnym i wszechobecnym, dokładnie jak np. grawitacja. Mamy z nim do czynienia w trakcie wykonywania prześwietleń (rentgen), spożywania mleka. Stykamy się z nim mieszkając w betonowym bloku, czy lecąc samolotem. Wszystkie te zwykłe, codzienne czynności związane są z mniejszą lub większą ekspozycją naszych organizmów na promieniowanie jonizujące, a mimo to są nieszkodliwe dla zdrowia.

Każda elektrownia (konwencjonalna lub jądrowa) w trakcie swojej normalnej eksploatacji również emituje niewielkie ilości promieniowania jonizującego. Prowadzone od wielu lat pomiary dawek w okolicach elektrowni jądrowych wskazują na ich znikomy udział w rocznej dawce, którą przyjmuje człowiek.

Chcemy także stanowczo podkreślić, że w ramach prac nad Raportem oddziaływania inwestycji na środowisko spółka Polskie Elektrownie Jądrowe wykonała bardzo dogłębną analizę stanu aktualnego zdrowia mieszkańców tego regionu na obszarze o promieniu 30 km od planowanego posadowienia elektrowni jądrowej.Zaprezentowano informacje o aktualnym stanie zdrowia mieszkańców wraz z podaniem przestrzennego zróżnicowania występowania chorób, w tym chorób mogących wynikać z narażenia na promieniowanie jonizujące, w szczególności chorób nowotworowych, które są korelowane z nadmierną ekspozycją na promieniowanie jonizujące (chociaż nie tylko promieniowanie może być ich przyczyną).

Chcemy również jeszcze raz wszystkim zainteresowanym mieszkańcom przekazać, że od października 2022 r.  dostępna jest pełna treść Raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, przygotowanego i złożonego przez spółkę PEJ na ręce Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w marcu 2022 roku. Zakładka wraz z treścią Raportu znajduje się pod adresem: https://www.gov.pl/web/gdos/elektrownia-jadrowa-w-polsce-informacje-o-postepowaniu-ws-wydania-decyzji-o-srodowiskowych-uwarunkowaniach

Poniżej rozpisaliśmy, gdzie szukać tego rodzaju informacji i danych w złożonym
i udostępnionym każdemu zainteresowanemu Raporcie o oddziaływaniu inwestycji na środowisko:

TOM III Raportu, Rozdział 4.7 Zdrowie, w tym podrozdziały:

4.7.4 Choroby spowodowane ekspozycją na promieniowanie jonizujące

4.7.5 Choroby nowotworowe mogące wynikać z narażenia na promieniowanie jonizujące

4.7.6 Choroby nowotworowe pozostałe

W Załączniku 4.7-1 Uwarunkowania społeczno – gospodarcze. Zdrowie – zostały przedstawione dodatkowe informacje obejmujące m.in. rozszerzoną charakterystykę chorób nowotworowych w analizowanym obszarze.

TOM IV Raportu, Rozdział 15Oddziaływanie na zdrowie i życie ludzi

W Rozdziale 15 zaprezentowano wpływ na zdrowie i życie ludzi, zarówno w odniesieniu do emisji o charakterze konwencjonalnym (emisje zanieczyszczeń do powietrza, emisje hałasu oraz zanieczyszczenia wód czy odprowadzanie ścieków)oraz wpływ promieniowania jonizującego na zdrowie człowieka. Analizom poddano również wpływ Przedsięwzięcia na takie aspekty, jak jakość życia, w szczególności lokalnej społeczności oraz pracowników zaangażowanych bezpośrednio w realizację elektrowni jądrowej.

Podsumowując, przykłady podane przez P. Hannę Trybusiewicz cechuje duży poziom ogólności, przez co spółce Polskie Elektrownie Jądrowe trudno jest odnieść się do nich w pełni. Autorka nie powołuje się na dane źródłowe, czy konkretne dane dotyczące określonych dawek promieniowania. Nie ma też podanych(linków) do przytaczanych publikacji i raportów.

Chętnie odniesiemy się do przedstawionych uwag i informacji, w momencie gdy zostaną one doprecyzowane i poparte konkretnymi danymi.

Pytanie 3. Czy podczas budowy zamknięte będą wejścia na plażę ( chodzi o wejścia od nr 45 do nr 49), a jeśli tak, to które?

Odpowiedź spółki Polskie Elektrownie Jądrowe:

Tak jak wielokrotnie wskazywaliśmy w trakcie zorganizowanych spotkań informacyjnych w gminie Choczewo, przy planowanym terenie budowy elektrowni jądrowej zlokalizowane są wejścia na plażę nr 46, 47, 48, 49, które ze względu na planowane prowadzone prace zostaną czasowo zamknięte. Co ważne dla mieszkańców i turystów – w  tym czasie zostaną zaprojektowane nowe wejścia na plażę, których lokalizacja zostanie ustalona na dalszych etapachinwestycji.

Prace budowlane będą mieć także wpływ na takie formy aktywności jak wędrówki piesze, spacery, plażowanie, jazda na rowerze i jazda konna, w tym na istniejące szlaki turystyczne. Dlatego też docelowy ichprzebieg będzie musiał być dostosowany do nowego zagospodarowania terenu, podobnie jak dostęp do morza, poprzez zaprojektowanie nowych wejść na plażę oraz infrastruktury zastępczej, która będzie  wykorzystywana przez mieszkańców oraz turystów.

Nie przewiduje się wpływu na najbliższe kąpielisko (strzeżone) oraz plażę publiczną znajdującą się w odległości ok. 700 m od granic Obszaru realizacji Przedsięwzięcia (chodzi o kąpielisko morskie Lubiatowo) – pomiędzy wejściem na plażę nr 43 i 44.

Podkreślamy także, że rozwiązania techniczne, które będą przyjęte przez spółkę Polskie Elektrownie Jądrowe w toku realizacji inwestycji będą miały na celu ograniczenie niedogodności dla mieszkańców i turystów związanych z budową elektrowni.

Z kolei podczas eksploatacji elektrowni, tak jak p. Hanna Trybusiewicz zauważyła, plaże w gminie Choczewo nie będą wyłączone z użytkowania. Wyjątkiem będzie jedynie sytuacja konieczności usunięcia potencjalnych awarii w infrastrukturze technicznej lub serwisowania/konserwacji konstrukcji morskiej do rozładunku (MOLF), jak również w przypadku transportu niektórych materiałów. Podsumowując, pragniemy zaznaczyć, że spółka Polskie Elektrownie Jądrowe jako inwestor mapełną świadomość, że tak duży projekt infrastrukturalny, do tego pierwszy tego rodzaju w Polsce, budzi wiele pytań, wątpliwości i obaw. W tym celu spółka od kilkunastu miesięcy zintensyfikowała swoje działania informacyjne i na bieżąco prowadzi dialog z lokalnymi samorządami oraz mieszkańcami gminy Choczewo oraz gmin ościennych. Dodatkowo, przy urzędzie gminy Choczewo funkcjonuje od ponad 12 miesięcy Grupa Robocza, w skład której wchodzą przedstawiciele Rady gminy, Urzędu gminy, Sołtysi i sami mieszkańcy, w tym m.in. reprezentanci stowarzyszenia Bałtyckiego S.O.S.

Co ważne, prace Grupy Roboczej są transparentne. Po każdym spotkaniu dostępne są publicznie prezentacje, jak i notatki z tych spotkań. Znajdziecie je Państwo na stronie Urzędu gminy – https://www.choczewo.com.pl/polskie-elektrownie-jadrowe/

Chcemy także podkreślić, że dla wszystkich zainteresowanych budową elektrowni jądrowej przygotowaliśmy materiał pn.: „Zestawienie najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi na temat elektrowni jądrowej”

Z materiałem można zapoznać się na stronie Urzędu gminy pod linkiem: https://www.choczewo.com.pl/wp-content/uploads/2023/04/Leba-zestaw-pytan-i-odpowiedzi-01.03.2023.pdf

Dodatkowo jeszcze raz podkreślamy wszystkim zainteresowanym, że od 6 miesięcy dostępna jest również treść Raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, przygotowanego i złożonego przez spółkę Polskie Elektrownie Jądrowe na ręce Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w marcu 2022 roku.

Zakładka znajduje się pod adresem: https://www.gov.pl/web/gdos/elektrownia-jadrowa-w-polsce-informacje-o-postepowaniu-ws-wydania-decyzji-o-srodowiskowych-uwarunkowaniach.

Co istotne, zgodnie z obowiązującym prawem – Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska zapewni możliwość udziału mieszkańcom gminy Choczewo, jako społeczeństwu, w trwającym obecnie postępowaniu o wydanie tzw. decyzji środowiskowej. W zawiadomieniu organu zostaną podane do publicznej wiadomości informacje, m.in. na temat możliwości składania uwag i wniosków oraz sposobie i miejscu składania uwag i wniosków oraz terminie ich składania, co ważne – nie krótszym niż 8 tygodni.

Jako inwestor – spółka Polskie Elektrownie Jądrowe deklaruje Państwu, że również szeroko poinformuje i zakomunikuje  mieszkańcom gminy Choczewo i regionu pomorskiego o decyzji organu dot. rozpoczęcia procesu udziału społeczeństwa w niniejszym postępowaniu.

Z wyrazami szacunku, Joanna Szostek – Zastępca Dyrektora Pionu Komunikacji i Relacji z Interesariuszami