W budynku Urzędu Gminy w Choczewo, Marcin Wagner z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego zaprezentował wyniki najnowszych odkryć archeologicznych na stanowisku w Szklanej Hucie w gm. Choczewo. W chwili obecnej to jedynie badania archeologiczne hut szkła na terenie Pomorza, których wyniki mogą w istotny sposób przyczynić się do odtworzenia historii i sposobów produkcji szklarskiej w Polsce. Zgromadzonym w Sali CiT słuchaczom zaprezentowano niektóre z odnalezionych tam artefaktów, m.in.: formy do produkcji butelek, fragmenty oryginalnych tynków i pieców kaflowych z tzw. „leśniczówki”, fragmenty ceramiki i metalowych elementów, będących prawdopodobnie częścią dawnej lampy, talerze zdobione kobaltowym wzorem „Indische Blau” i wiele, wiele innych. W dzisiejszym spotkaniu wzięli udział m.in.: Sekretarz Gminy Choczewo – Bożena Szczygieł, Nadleśniczy Nadleśnictwa Choczewo – Hubert Mikoś, pracownicy UG, mieszkańcy gminy, studenci Wydziału Archeologii UW i inne osoby.

W październiku br archeolodzy z Wydziału Archeologii UW kontynuowali badania wykopaliskowe na terenie XIX-wiecznej huty szkła. Drugi sezon prac przyniósł niezwykle cenne informacje o funkcjonowaniu huty oraz jej roli w produkcji szkła na Pomorzu. Wiadomo, że na terenie byłego „Lauenburg Kreis” istniały trzy huty szkła: w Osiekach Lęborskich (w latach 1806-1907 – „Ossecken”), Leśnicach (1872-lata 30 XXw. – „Luisenhütte”) i Dymnicy (1872-1909 – „Glasfabrik Uhlingen”).

Huta w Osiekach jest jednym z nielicznych nowożytnych zakładów szklarskich w Polsce, które przetrwały w stosunkowo dobrym stanie. Prace archeologiczne prowadzone przez zespół pod kierunkiem Marcina Wagnera rzucają światło na techniki produkcji szkła stosowane w XIX i XX w.

Pierwszy, ubiegłoroczny etap badań koncentrował się na nieinwazyjnej analizie terenu, gdzie odkryto 15 anomalii sugerujących obecność dawnych konstrukcji produkcyjnych. Archeolodzy odsłonili m.in. fragmenty pieca szklarskiego i wapiennika, w którym przygotowywano wapno palone. Znaleziono również ceramiczne i kamienne formy do produkcji butelek, które były wykorzystywane w regionie – m.in. w Gdańsku i Pucku.

— Podczas tegorocznych badań udało się odsłonić kolejny fragment pieca, przy którym hutnicy wydmuchiwali butelki. Znaleziono m.in. bardzo dużych rozmiarów żelazną łyżkę, związaną z produkcją szkła, kolejne narzędzia szklarskie, a także formy i fragmenty wytworzonych w hucie naczyń – informuje Marcin Wagner, archeolog z Wydziału Archeologii UW, badacz historii szkła, kierownik wykopalisk w Szklanej Hucie.

W drugim wykopie odsłonięto kamienno-ceglaną konstrukcję, najprawdopodobniej związaną z produkcją szyb okiennych. Wykonywano je z ogromnych szklanych cylindrów, z których odcinano górną i dolną część, a następnie rozcinano. Poprzez ponowne ich podgrzanie możliwe było prostowanie i kształtowanie szyb wypukłych po środku. Duża ilość fragmentów szyb okiennych, znaleziona wewnątrz tej konstrukcji, wskazuje na tę właśnie funkcję pieca. Podczas II sezonu badań archeolodzy badali również pozostałości budynku mieszkalnego – tzw. „leśniczówki”.

— Badania pozwoliły ustalić, iż jego ściany były zbudowane z cegieł wypalanych oraz w górnej części – cegieł suszonych. Świadczy to o wykonaniu ścian w tzw. technice muru pruskiego. Ściany wewnętrznych pomieszczeń były zaś ozdobione pięknymi wzorami geometrycznymi, wykonanymi czerwonym, żółtawym i czarnym kolorem. W niektórych pomieszczeniach zachowała się drewniana podłoga, wykonana z długich desek ułożonych na poprzecznych legarach. Budynek był ogrzewany piecami kaflowymi, do których budowy użyto zdobionych kolorowym szkliwem kafli z kaflarni Fishera w Lęborku, oraz białych kafli sprowadzanych ze Szczecina. W zawalonych pomieszczeniach odkryto fragmenty porcelanowej zastawy zdobionej kobaltowym wzorem „Indische Blau”, charakterystycznym m.in. dla wałbrzyskich wyrobów z końca XIX i pocz. XX w., fragmenty majolikowej lampy, szklane butelki oraz szklanki – wylicza archeolog. Archeolodzy z UW zamierzają kontynuować swoje badania w kolejnych sezonach.

Huta szkła w Osiekach Lęborskich działała od 1806 do 1907 roku, lecz tegoroczne badania mogą sugerować, że jej infrastruktura mogła być wykorzystywana aż do lat 40-tych XX w. Odkrycia archeologiczne pomagają odtworzyć historię produkcji szklarskiej oraz zrozumieć znaczenie tego regionu w rozwoju przemysłu szklarskiego na Pomorzu.