Czy promieniowanie z elektrowni jądrowej może wpływać na zdrowie? Najnowsza odsłona kampanii edukacyjnej Ministerstwa Energii „Czas zrozumieć Atom” odpowiada na najczęściej zadawane przez Polaków pytania, podkreślając, że współczesne technologie jądrowe są jednymi z najlepiej zabezpieczonych na świecie, a poziom promieniowania jonizującego wokół nich jest… niższy niż naturalne tło promieniowania w górach.

Promieniowanie częścią naszego świata

Promieniowanie jonizujące to zjawisko naturalne. Dociera do nas z kosmosu a także z innych naturalnych źródeł. Izotopy promieniotwórcze są obecne w glebie, powietrzu, wodzie, skałach, a nawet w ludzkim ciele. Wśród Polaków temat promieniowania wciąż budzi wiele emocji – często wynikających z braku rzetelnych i konkretnych danych dotyczących wpływu na zdrowie. W tym kontekście elektrownie jądrowe wcale nie stanowią dodatkowego zagrożenia.

Statystyczny mieszkaniec Polski otrzymuje rocznie całkowitą dawkę skuteczną w wysokości ok. 4 800 µSv (mikrosiwert). Dawka skuteczna określa stopień narażenia całego ciała na promieniowanie nawet przy napromieniowaniu tylko niektórych partii ciała  i jest mierzona w siwertach (Sv).

Dla porównania, osoba mieszkająca w sąsiedztwie elektrowni jądrowej otrzymuje rocznie dodatkową dawkę rzędu 3,5 µSv. To tak mało, że w praktyce zbiega się z naturalnymi wahaniami promieniowania między nizinami a górami. Natomiast pojedynczy lot samolotem z Warszawy do Chicago to dawka ok. 50–70 µSv, czyli ponad 20 razy więcej niż roczna dodatkowa dawka, jaką otrzymuje osoba mieszkająca w pobliżu elektrowni jądrowej.

Jak naprawdę wygląda bezpieczeństwo elektrowni?

Często pierwszym skojarzeniem z działalnością elektrowni jest przekonanie, że wszystko w niej jest promieniotwórcze. W rzeczywistości promieniotwórcze są wyłącznie elementy rdzenia reaktora oraz wypalone paliwo. Świeże paliwo praktycznie nie emituje promieniowania, a infrastruktura poza reaktorem jest całkowicie bezpieczna – zarówno dla pracowników, jak i dla mieszkańców okolicy.

Podobnie jest z odpadami promieniotwórczymi. Choć temat budzi emocje, ich objętość jest niewielka, a każdy pojemnik jest monitorowany i projektowany tak, by był bezpieczny nawet w skrajnych warunkach. Do zabezpieczonego kontenera z wypalonym paliwem można podejść bez obaw, co dla wielu osób wciąż brzmi zaskakująco. Wszystkie odpady promieniotwórcze są starannie izolowane od środowiska, a postępowanie z nimi zależy od ich rodzaju. Najbardziej aktywne, tj. wypalone paliwo jest najpierw przechowywane w specjalnych basenach a następnie trafia do przechowalników suchych (wyjaśnienie co to: „czyli specjalnych, zabezpieczonych pojemnikach na terenie elektrowni itp. – wyjaśnić w krótki łatwy sposób – przez ekspertów), całkowicie izolujących je od otoczenia i zapewniających bezpieczeństwo nawet ludziom stojącym tuż obok. Docelowo paliwo może trafić do podziemnego ostatecznego składowiska, ale również możliwe jest odzyskanie z niego części użytecznych substancji, w tym niewykorzystanego materiału rozszczepialnego.

Nowoczesne reaktory powstają według restrykcyjnych standardów bezpieczeństwa, a ich systemy wyposażone są w liczne poziomy zabezpieczeń. To właśnie dzięki nim elektrownie jądrowe należą do najbezpieczniejszych obiektów przemysłowych – ich praca nie zwiększa poziomu promieniowania w otoczeniu, a dawki, na jakie mogą być narażeni ludzie, pozostają poniżej progów uznawanych za jakiekolwiek ryzyko zdrowotne.

Kampania, która odpowiada na realne pytania Polaków

Materiały przygotowane w ramach kampanii „Czas zrozumieć Atom” w przystępny sposób tłumaczą, jak działają elektrownie jądrowe, czym jest promieniowanie jonizujące oraz dlaczego dawki, z jakimi możemy mieć kontakt, są nieporównywalnie niższe niż podczas badań medycznych czy lotów samolotem.

Kampania jest widoczna w telewizji, Internecie, podcastach oraz mediach społecznościowych, a także nagłośniona dzięki współpracy z popularyzatorami nauki i twórcami internetowymi. Wspólnym celem jest jedno – rzetelne wyjaśnienie faktów, obalenie najczęstszych obaw i pokazanie, że energetyka jądrowa nie jest zagrożeniem dla zdrowia Polaków.

Kampania „Czas zrozumieć Atom” jest finansowana ze środków publicznych w ramach „Programu polskiej energetyki jądrowej”.

Więcej informacji o kampanii można znaleźć na stronie: https://www.gov.pl/web/polski-atom oraz https://www.facebook.com/polskiatom.govpl